In 1657 werd in het tijdsbestek van nog geen jaar de Trekvaart Haarlem-Leiden aangelegd. De vaart werd onmiddellijk een uiterst belangrijke ader in het trekvaartennetwerk dat rond die tijd in Holland ontstond. Voordat de trein zijn intrede deed, was de trekschuit het massavervoermiddel bij uitstek. Gedurende de twee eeuwen die volgden, vertrokken vanuit Haarlem en Leiden negen trekschuiten per dag. In het topjaar 1677 werden in totaal 148.000 passagiers tussen beide steden vervoerd. Toch ligt het belang van de trekvaart niet alleen in het personenvervoer. In de loop van de tijd werd zij een uiterst belangrijke levensader in de Bollenstreek. Er wordt gewoond langs de vaart en er werden buitenhuizen gebouwd. Er werden goederen over vervoerd en bedrijven langs gevestigd.
De trekvaart is nog altijd belangrijk voor de waterhuishouding, maar ligt er temidden van het veranderende landschap tegenwoordig wat verloren bij. Mogelijk kan de viering van 350 jaar Trekvaart Haarlem-Leiden ertoe bijdragen dat de kwaliteiten van de vaart in de toekomst weer beter benut gaan worden.
In een negental toegankelijk geschreven artikelen worden de geschiedenis én de toekomst van de trekvaart belicht. Uiteenlopende onderwerpen, zoals de aanleg, wonen, werken, varen, landschap, recreatie en 'de vaart in de literatuur' komen hierbij aan de orde.
